Intelligentie, wat is het en hoe kan je het onderzoeken?

Wat is intelligentie?

We praten allemaal wel eens over intelligentie of het IQ, maar wat is het nu eigenlijk, wat houdt het in? Doordat het begrip intelligentie doorheen de jaren een breder kader werd gegeven is het moeilijk om op heden een eenduidige definitie te geven van het begrip. Intelligentie is een afgeleide uit het Latijn waarin twee woorden van elkaar kunnen worden onderscheiden. Enerzijds is er ‘inter’, dat staat voor ‘tussen’, anderzijds is er ‘legere’ hetgeen verwijst naar ‘kiezen’ of ‘lezen’. Kort door de bocht wordt intelligentie dan omschreven als het kunnen kiezen tussen verschillende alternatieven.

In 1951 werd intelligentie door Carp (psychiater in de 20e eeuw) omschreven als “de intelligentie geeft de begaafdheid der persoonlijkheid aan, zich op de juiste wijze actief aan te passen aan de levenseischen en de zijn-problematiek.”, maar ook als “de intelligentie als de qualiteit van denk-, gevoels- en wils-leven.” In 1958 maakten Calon en Prick het onderscheid tussen het theoretisch verstand en praktische intelligentie. Het theoretisch verstand is datgene wat een intelligentietest meet en wat ook leidt tot een intelligentiequotiënt (IQ). Praktische intelligentie wordt door hen onderverdeeld in sociale intelligentie enerzijds en technisch verstand anderzijds. Hierbij gaat het bij sociale intelligentie om het inzicht hebben in en het aanvoelen van de verhoudingen van mens tot mens. Technisch verstand wordt volgens hen dan weer gebruikt wanneer men moet omschakelen naar een ander beroep of wanneer men iets moet ontwerpen.

Sinds het jaartal 1880 is men iet of wat bezig met het begrip intelligentie en dan voornamelijk met het onderzoek naar intelligentie. Doorheen de jaren wijzigde de blik op wat het begrip inhoudt en kreeg men meer inzicht. Op heden spreekt men over het verstandelijk vermogen van een mens wanneer men praat over intelligentie. Daarbij wordt de intelligentie uitgedrukt in een IQ-cijfer, een intelligentiequotiënt. Dit impliceert dat het IQ-cijfer in verhouding is tot een bepaalde groepering, meer bepaald de leeftijdsgenoten. Het gemiddelde IQ bedraagt overal ter wereld 100, met een standaardafwijking van 15. Dit wil zeggen dat een IQ tussen 85 en 115 als normaal wordt omschreven. Op de onderstaande gausscurve kan je zien op welke manier andere IQ-scores omschreven worden.

Wat is een intelligentietest?

De intelligentietesten die we vandaag de dag kennen zijn in groot contrast met de intelligentietest van zeg maar 100 jaar geleden. In de beginjaren van 1880 richtte Galton, een Brits statisticus, een antropometrisch centrum op waar personen getest werden op verschillende lichamelijke en psychische variabelen zoals bijvoorbeeld het kleinst merkbare verschil tussen kleuren, geuren, geluiden en dergelijke meer. Hoewel hij zelf nooit poneerde dat zijn sensorische metingen een maat van intelligentie vormden, stelde hij wel dat deze maten een indicatie waren om goed te kunnen presteren op academische proeven.

De eerste IQ-test kwam er onder leiding van de Franse psycholoog Binet. Samen met zijn collega ging hij in 1895 aan de slag in een project om een intelligentietest te ontwikkelen. De uiteindelijke ontwikkeling van een intelligentietest duurde tot 1904. In de loop der jaren waren er verschillende intellecten die zich toelegden op het ontwikkelen van een intelligentietest, vaak op basis van hun eigen visie op intelligentie. De meest invloedrijke persoon in de twintigste eeuw voor wat betreft de meting van intelligentie is David Wechsler, een Amerikaans psycholoog. Tot op heden worden zijn tests nog steeds uitgegeven, weliswaar aangepast aan de hedendaagse kennis en expertise.

De meest voorkomende tests die afgenomen worden voor kinderen zijn de Wechsler Non-Verbal (WNV), Wechsler Preschool and Primary Scale of Intelligence IV (WPPSI-IV) en Wechsler Intelligence Scale for Children V (WISC-V). Voor volwassenen is dit de Wechsler Adult Intelligence Scale IV (WAIS-IV). Het zijn ook deze tests die ikzelf afneem bij de cliënt.

Een IQ-test geeft een overzicht van verschillende scores en geeft ons bijgevolg een zicht op het algemeen intellectueel vermogen van een persoon. Daarbij kunnen we onderscheid maken tussen het totale IQ, maar ook enkele indexscores. Deze geven over het algemeen meer informatie over het verbale en visueel-ruimtelijk/fluïde redeneervermogen, maar ook over het werkgeheugen en de verwerkingssnelheid. Deze worden uitgebreid neergeschreven in een onderzoeksverslag.

Waarom een IQ-test afnemen?

Een intelligentietest kan om verschillende redenen aangewend worden. Bij kinderen kan het gaan om een IQ-test in het kader van logopedie. Het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering of kortweg het RIZIV stelt namelijk dat het kind een IQ van minstens 85 nodig heeft wil het kunnen genieten van een gedeeltelijke terugbetaling van logopedische diensten. Om dit cijfer te kunnen vaststellen is de afname van een IQ-test nodig. De afname van een intelligentietest kan echter ook andere doel hebben. Onderstaand enkele voorbeelden in welke situatie een IQ-afname aangewend kan worden:

• In het kader van een onderzoek naar een leerstoornis of ontwikkelingsstoornis

• In het kader van een aandachtsonderzoek

• In het kader van een belevingsonderzoek

• Vermoeden van hoogbegaafdheid

• Om schoolproblemen op te sporen bij kinderen en jongeren

• Om inzicht te krijgen in de capaciteiten van de cliënt (sterktes en zwaktes in beeld brengen)

• …

Zijn er nog vragen?

Heb je na het lezen van dit artikel de indruk dat je zelf, of jouw kind, baat kan hebben bij de afname van een IQ-test kan je me steeds vrijblijvend contacteren. Het IQ-onderzoek vind plaats bij jou thuis waardoor je jezelf niet dient te verplaatsen en je als ouder ook geen lange tijd in de wachtzaal hoort plaats te nemen. Neem snel een kijkje of ik ook in jouw regio aan huis kom door hier te klikken. Kom ik nog niet in jouw regio, neem gerust contact op met mij en samen kijken we wat ik voor jou kan betekenen.